Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Gençlik ve Spor Bakanlığı Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğünce 7. Tematik Kış Kampları kapsamında düzenlenen “Diplomat Akademi Kampı” programı çıkışında gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtladı.
Bir gazetecinin, İsveç ve Finlandiya ile gerçekleştirilen Daimi Ortak Düzenek toplantılarının ertelendiğini hatırlatarak, “Bir sonraki toplantı için tarih öngörülebilir mi? Ayrıyeten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Finlandiya’nın NATO üyeliğine ait ‘Farklı bir ileti verebiliriz’ açıklaması oldu. Bu ileti ne olacak, bu hususta ne üzere adımlar atılması gündemde?” sorusu üzerine Kalın, İspanya’nın başşehri Madrid’de yapılan NATO Tepesi’nde, üyelik sürecinin nasıl onaylanacağına dair birtakım prensipler üzerinde mutabık kalındığını, Üçlü Sistem kurulduğunu ve sistemin da iki toplantı yaptığını anımsattı.
Kalın, Daimi Ortak Düzeneğin üçüncü toplantısının bu hafta Brüksel’de gerçekleştirileceğini lakin İsveç’te yaşananlar sonrası toplantıyı ertelediklerini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bundan sonra bilhassa İsveç bağlamında yaşanacak gelişmeler, atılacak adımlara bağlı olarak belirlenecek bir tarih, şu anda önümüzde mutlaklaşmış bir tarih kelam konusu değil. Baştan beri birtakım objektif unsurlar koyduğumuzu söz ettik. Bu, Türkiye’nin ulusal güvenliğine tehdit teşkil eden terör ögeleri ortadan kaldırılmadığı sürece üyelik sürecinin ilerlemeyeceğini açık ve net bir halde belirttik. Bu müddet zarfında hem İsveç ve Finlandiyalı mevkidaşlarımızla hem NATO Genel Sekreterliği ve öteki NATO üyesi ülkelerle yaptığımız görüşmelerde adım atıldığında Türkiye’nin bunu karşılıksız bırakmayacağını söyledik.”
Terör örgütleri FETÖ, PKK ve gibisi yapıların sözkonusu ülkelerden temizlendiği ve bu ülkelerin terör örgütleri için “güvenli liman” olmaktan çıktığı vakit Türkiye’nin de bunları karşılıksız bırakmayacağını vurgulayan Kalın, şöyle devam etti:
“Zira biz prensipte NATO’nun genişleme prensibini destekliyoruz. NATO ittifakının da değerli bir üyesi ve müttefiki olarak bu süreci olumlu değerlendirdiğimizi lakin atılması gereken adımlar olduğunu tabir ettik. Bilindiği üzere İsveç, geçen sene bir anayasa değişikliği yaptı ve terörle çaba yasasını bu anayasa değişikliği çerçevesinde tekrar yazıyor. Bunun için biraz vakte gereksinimi olduklarını, bilhassa de yeni terörle çaba yasasını tamamlamak için hazirana kadar bir mühlete muhtaçlık duyduklarını aslında tabir ettiler. Biz de bunu bütün müttefiklerimize ve herkese açık bir biçimde tabir ettik. Dedik ki burada rastgele bir gecikme kelam konusu değil, bu bizden kaynaklanan bir durum değil. Çünkü başka ülkeler temmuz ayında yapılacak NATO tepesi öncesinde bu ülkelerin de üye olmasını istiyorlar. Bu tarafta görüş beyan ediyorlar.
Biz de onlara, burada Türkiye’den kaynaklanan rastgele bir blokaj yahut gecikme kelam konusu değil. İsveç, terörle uğraş yasasını yazıp bunu uygulamaya geçirdikten sonra Türkiye’nin bu husustaki taleplerini daha rahat, yasal bir garanti ve çerçeve içerisinde yerine getirebileceğini söz ediyor. Münasebetiyle bu süreyi isteyen İsveç, bu tamamlandığında biz de duruma tekrar bakar buna nazaran bir kıymetlendirme yaparız diye söz ettik. Artık bu mühlet zarfında Finlandiya özelinde İsveç’tekine emsal hadiseler yaşanmadı.”
‘Kaygılarımız giderilirse olumlu adımlar atarız’
Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hem Finlandiya hem NATO müttefiki ülkelere hem de aslında İsveç’e bir ileti vererek, bu mevzuda olumlu adım atıldığı takdirde Türkiye’nin bunu karşılıksız bırakmayacağını söylediğini hatırlatarak, “İsveç ve Finlandiya bu çağrıyı kıymetlendiriyor. Bilindiği üzere İsveç ve Finlandiya bu sürece birlikte başladılar ve birlikte devam etme istikametinde bir irade ortaya koydular. Biz buna hürmet duyuyoruz” dedi.
Mevkidaşlarıyla son birkaç gündür bu bahisleri görüştüğünü bildiren Kalın, “Bu bahiste nasıl bir kıymetlendirme yaparlar, nasıl bir teklifle gelirler, yeni bir süreç mi başlatırlar onu göreceğiz. Bu onların takdirinde fakat bizim açımızdan ortaya konan üçlü mutabakat ve düzenek çerçevesinde adımlar atılır, Türkiye’nin bu mevzudaki güvenlik dertleri giderilirse biz de olumlu adım atacağımızı söz ettik. Bunların zıddı tarafında gelişmeler olursa ki İsveç’te son bir ayda yaşanan hadiseler maalesef bu istikamette oldu. Yani kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’in yakılması, Cumhurbaşkanımızı gaye alan menfur şovların yapılması ve bunlara müsaade edilmesi hangi yasal çerçeve veyahut işte özgürlük vesaire tarifi ismi altında olursa olsun bizim için kabul edilemezdir” tabirlerini kullandı.
Kalın, Türkiye’nin tutumunu açık ve net bir biçimde ortaya koyduğunu vurgulayarak, “Bu görüşmeleri de erteledik. Şayet olumlu adımlar atılırsa sürecin işleyeceği, adım atılmazsa hele bu cins şovlar, bu çeşit olaylar yaşanırsa da sürecin ilerlemeyeceğine dair konumumuzu motamot koruma ediyoruz. Bundan sonra Finlandiya farklı bir kıymetlendirme yapar mı, başka bir biçimde bir yeni süreç başlatırlar mı? Bu onların takdirinde olan bir husus. Kendileriyle görüşüyoruz, istişare halindeyiz. Tahminen önümüzdeki günlerde, haftalarda bu hususta bir netlik oluşur. Onlar da bir kıymetlendirme yaparlar. Gerçekten benim bugün ve yarın da mevkidaşlarımla telefon görüşmelerim olacak. Dışişleri Bakanımız da mevkidaşlarıyla görüşüyor. O görüşmeler ve istişareler sonucunda biz de buna nazaran durumu tekrar bir değerlendirip bir karar vereceğiz” diye konuştu.
‘F-16 ve İsveç-Finlandiya sorunu başka konular’
Bir gazetecinin, “Özellikle İsveç’in Finlandiya’nın üyeliği konusunda ABD’nin muhtemel bir kriz durumunda F16 alımında bunu masaya bir öge olarak ekleyeceği tezleri var. Nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna Kalın, şu cevabı verdi:
“F16 programıyla ilgili Kongre’nin bu türlü bir ön koşul getireceğine dair şeyleri biz de duyuyoruz. Bu cins rivayetler veyahut değerlendirmeler yapılıyor. İdarenin bu türlü bir talebinin veyahut dileğinin olmadığı iletildi. Bizim kıymetlendirmemiz bu istikamette. Şayet Kongre’de mesela Menendez üzere birtakım senatörler, bunu bir ön kural olarak getirirlerse lakin eş vakitli olarak da Yunanistan’ın F35 talebine olumlu yanıt verirlerse, çok açık bir formda NATO ittifakı içerisinde tarafsızlık konumlarını yitirmiş olurlar. Bunu bir ön kural haline getirirlerse bu Türkiye açısından asla kabul edilemez bir durumdur. Bizim bunu temel alarak rastgele bir adım atmamız kelam konusu olmaz. Bunu da açıkça tabir ediyoruz burada.
Yani F16 programını, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine bağlı hale getirirlerse onu hiç gündemlerine almamaları daha yeterli olur. Bizim o istikamette bir geri adım atmamız kelam konusu değil. Bunlar birbirinden başka süreçlerdir. Biz F16 programını hem kendi hava kuvvetlerimiz için, hem NATO ittifakı içerisinde hava gücümüzü kuvvetlendirmek için bir bedelli alternatif olarak görüyoruz. Fakat Amerikan idaresi veyahut Kongresi yani bu bahiste kendince birtakım ön kurallar ileri sürer, ‘Şöyle yapmazsanız bu olmaz’ vesaire üzere bir yaklaşım içerisine girerse biz kendi yolumuza da devam ederiz. Yani burada bu türlü elimiz kolumuz bağlı oturacak halimiz yok. Türk Silahlı Kuvvetleri kendi modernizasyonu için kendi imkanlarını geliştirmek için öbür alternatifler bakmaya devam eder.”
‘Önümüzdeki haftalarda toplantı beklenebilir’
Kalın, “Türkiye-Suriye-Rusya üçlü görüşmeleri devam ediyor ve yeni bir toplantı gündemde. Sayın Cumhurbaşkanı’nın da İran’ın da katılabileceği istikametinde açıklaması var. Yeni toplantının yeri, tarihi muhakkak oldu mu, İran katılacak mı?” sorusuna, şu cevabı verdi:
“Henüz yeri ve tarihi muhakkak değil ancak Cumhurbaşkanımızın da söz ettiği üzere biz İran’ın bu sürece dahil olmasından memnuniyet duyarız. Son analizde Suriye alanında da kıymetli bir aktördür İran. Münasebetiyle Rusya arabuluculuğunda Suriye ile yürütülen müzakerelere İran’ın bulunması bize nazaran katkı sağlar. Zira Suriye alanından Türkiye’ye dönük terör tehditlerini ortadan kaldırmak, hudut güvenliğimizi sağlamak ve Suriyeli mültecilerin meskenlerine, ülkelerine inançlı, onurlu ve istekli bir biçimde dönmelerini sağlamak için yapacağımız müzakerelerde İran’ın bulunması da bu süreci rahatlatır, katkı sağlar. Biz bundan memnuniyet duyarız. Dışişleri Bakanlarımız görüşüyorlar. Bir tarih üzerinde, bu ay içerisinde olabilir lakin şimdi mutlaklaşmış bir tarih ve yer kelam konusu değil. Lakin önümüzdeki haftalarda bu toplantının da gerçekleşmesini bekleyebiliriz.”